ΒΡΑΔΥΝΗ: Ο Ράμα θα είναι δύσκολος «αντίπαλος»
Η πρώτη φορά που πήγα στην Αλβανία ήταν για να παρακολουθήσω τις εκλογές του 1991. Ήσαν οι πρώτες ελεύθερες εκλογές (ή για να διατυπωθεί πιο σωστά οι πρώτες «σχετικά ελεύθερες» εκλογές) στο τέλος της κομμουνιστικής περιόδου που πέρασε η χώρα.
Του Άγγελου Συρίγου ■ 17 Μαΐου 2023
Έκτοτε παρακολούθησα πολλές άλλες εκλογικές αναμετρήσεις. Αστυνομικοί έμπαιναν μέσα στα εκλογικά τμήματα με καλάσνικοφ, παρακρατικοί άρπαζαν κάλπες, εφορευτικές επιτροπές ξεχνούσαν να μετρήσουν ψήφους ή έκαναν τα στραβά μάτια στις σπασμένες σφραγίδες των καλπών.
Τίποτα από όλα αυτά τα γνώριμα δεν υπήρχε στις πολιτικές εκλογές του Μαΐου 2025. Τα πράγματα έμοιαζαν ειδυλλιακά.
Οι ψηφοφόροι προσέρχονταν στα εκλογικά τμήματα, η εγκυρότητα των ταυτοτήτων τους διασφαλιζόταν από ένα μηχάνημα που ήταν στο χώρο, η ταυτοπροσωπία τους επιβεβαιωνόταν μέσα από σύγκριση των δακτυλικών τους αποτυπωμάτων.
Μέσα σε κάθε εκλογικό τμήμα υπήρχε σε μία γωνία ένας καταγραφέας εικόνων που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε περίπτωση που υπήρχε πρόβλημα στη διαδικασία.
Εκείνο που υποψίαζε κάπως, ήταν ότι σε κάθε εκλογικό τμήμα υπήρχε τουλάχιστον ένας εξωτερικός παρατηρητής που ανήκε στο κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα του Έντι Ράμα. Είναι όμως, τμήμα του εκλογικού παιχνιδιού.
Ο Μπερίσα δεν προσκόμιζε κάποια αύρα ελπίδας, κάποια ελπίδα για ανανέωση του πολιτικού σκηνικού της χώρας
Αυτά στην επιφάνεια, όπου πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ο Έντι Ράμα έκανε εξαιρετική δουλειά. Πίσω από αυτά υπήρχε η πραγματικότητα. Ας ξεκινήσουμε από το βασικό.
Αντίπαλοι στις συγκεκριμένες εκλογές ήταν ο νυν πρωθυπουργός Ράμα και ο πρώην πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα. Ο βίος και η πολιτεία και των δύο δεν ήταν πολύ διαφορετικός.
Διαφθορά, χρηματισμοί, αυταρχισμός ήσαν τα κοινά χαρακτηριστικά τους. Ο Μπερίσα δεν προσκόμιζε κάποια αύρα ελπίδας, κάποια ελπίδα για ανανέωση του πολιτικού σκηνικού της χώρας.Αυτό εκ των πραγμάτων είχε ως αποτέλεσμα να είναι μειωμένο το ενδιαφέρον του μέσου Αλβανού.
Το γεγονός ότι όλη η αντιπολίτευση είχε συνασπιστεί γύρω από το πρόσωπο του Μπερίσα, ακύρωνε όλη την προσπάθεια.
Από κει και πέρα, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι οι εκλογικές διαδικασίες αυτού του τύπου γίνονται σε χώρες οι οποίες δεν έχουν δημοκρατική παράδοση.
Θεωρείται εντελώς αυτονόητο ότι ο δημόσιος υπάλληλος για να διατηρήσει τη θέση του θα πρέπει και να υποστηρίξει το κυβερνών κόμμα αλλά και να φέρει συγκεκριμένο αριθμό ψηφοφόρων που θα υπερψηφίσει τον Ράμα.
Αυτό ήταν ιδιαίτερα χαρακτηριστικό και σε αυτές τις εκλογές και πολύ παραστατικό στις δημόσιες εκδηλώσεις όπου οι υποστηρικτές του Ράμαήσαν στη συντριπτική πλειοψηφία δημόσιοι υπάλληλοι.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό της εκλογικής αναμετρήσεως ήταν ο τρόπος λειτουργίας της κεντρικής εφορευτικής επιτροπής. Αυτό είναι ένα παλιό πρόβλημα της Αλβανίας.
Εδώ και χρόνια νέα κόμματα ή και τα μικρότερα κόμματα απλώς δεν εκπροσωπούνται στην κεντρική εφορευτική επιτροπή και κατά συνέπεια δεν μπορούν να έχουν εκπροσώπους στις τοπικές εφορευτικές επιτροπές. Είναι αντιληπτές οι καταλυτικές συνέπειες αυτού του τρόπου λειτουργίας.
Τέλος, ενδιαφέρον μεγάλο παρουσιάζει το γεγονός ότι για πρώτη φορά στις αλβανικές εκλογές συμμετείχαν και οι Αλβανοί ψηφοφόροι που ζουν στο εξωτερικό δια της επιστολικής ψήφου.
Ο μεγάλος τους αριθμός τούς έδινε θεωρητικώς τη δυνατότητα να ανατρέψουν τα αποτελέσματα. Τελικώς αποδείχθηκε ότι ο Ράμα μπόρεσε να ελέγξει και αυτή τη διαδικασία.
Σε αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο το ότι Μπερίσα δεν ενέπνεε. Για την ελληνική εξωτερική πολιτική σημασία έχει ότι τα επόμενα 4 χρόνια θα έχουμε έναν πολύ δύσκολο αντίπαλο.
*Ο Άγγελος Συρίγος είναι καθηγητής Διεθνούς Δικαίου & Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, βουλευτής ΝΔ στην Α΄ Αθηνών.
