«Εκείνο όμως που αποδείχθηκε όλα αυτά τα χρόνια ως ο πραγματικός πλούτος του Αιγαίου είναι η ξεχωριστή του ομορφιά, ο συνδυασμός των καθαρών θαλασσών με την ωραία φύση και το κλίμα», τονίζει ο εκ των κορυφαίων καθηγητών και βουλευτής Α΄ Αθηνών της ΝΔ σε άρθρο του στο iEidiseis.
Το 1973 το θέμα του Αιγαίου ήλθε στην επιφάνεια λόγω της ενεργειακής κρίσεως και της πιθανότητας υπάρξεως μεγάλων ενεργειακών κοιτασμάτων έξω από τη Θάσο.
Έκτοτε μεγαλώσαμε σε μία Ελλάδα που φαντασιωνόταν μεγάλα ενεργειακά αποθέματα που υπήρχαν στο υπέδαφος του Αιγαίου.
Αγαπημένο θέμα για όσους ήθελαν να αποδείξουν ότι «οι ξένοι» δεν μας αφήνουν να εκμεταλλευθούμε τον πλούτο μας.
Σε αυτά τα χρόνια είχαμε και δύο μεγάλες κρίσεις το 1976 και το 1987 για τα «πετρέλαια του Αιγαίου». Είναι άγνωστο εάν όλες αυτές οι προσδοκίες ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Πλην μίας περιοχής στη θαλάσσια θέση Μπάμπουρας έξω από τη Θάσο και δύο επίσης μικρών υποθαλασσίων κοιτασμάτων κοντά στη Θάσο δεν υπάρχουν στοιχεία για συγκεκριμένη ύπαρξη υδρογονανθράκων.
Ούτως ή άλλως οι έρευνες στο Αιγαίο χρονολογούνται από τις δεκαετίες του 1960 και 1970. Τα δεδομένα που είχαν τότε συλλεγεί, ακούγονται προϊστορικά για τη σημερινή τεχνολογία.
Εκείνο όμως που αποδείχθηκε όλα αυτά τα χρόνια ως ο πραγματικός πλούτος του Αιγαίου είναι η ξεχωριστή του ομορφιά, ο συνδυασμός των καθαρών θαλασσών με την ωραία φύση και το κλίμα.
Αυτά τα στοιχεία έχουν κάνει το Αιγαίο πόλο έλξεως για τους τουρίστες, καθιστώντας τον τουρισμό βασική πηγή εισοδήματος σε Ελλάδα και Τουρκία. Η συμβολή του τουρισμού στο ΑΕΠ Ελλάδας και Τουρκίας για το 2018 ανερχόταν περίπου στο 12%.
Παράλληλα το Αιγαίο είναι και βασική οδός για την καθημερινή διέλευση εκατοντάδων πλοίων από και προς τον Εύξεινο Πόντο. Επιπλέον, αυξάνεται σταθερά ο αριθμός των διαπλεόντων πετρελαιοφόρων που μεταφέρουν το πετρέλαιο της Κασπίας από τον Εύξεινο Πόντο.
Είναι προφανές ότι, εάν οι δύο παράκτιες χώρες αντιμετώπιζαν το πραγματικό πρόβλημα στο Αιγαίο τον 21ο αιώνα, θα θεωρούσαν δευτερεύουσα την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.
Το πρώτο τους μέλημα θα ήταν η αποτροπή πιθανής περιβαλλοντικής καταστροφής. Εάν συμβεί κάποιο σοβαρό ατύχημα με πετρελαιοφόρο στο Αιγαίο και τα ρεύματα διασπείρουν το πετρέλαιο στις ακτές, ο τουρισμός θα πληγεί για μία μεγάλη χρονική περίοδο.
Επειδή τέτοιες καταστροφές δεν γνωρίζουν πολιτικά σύνορα, αναλόγως του σημείου που μπορεί να συμβεί το ατύχημα, θα επηρεασθούν οι ακτές και των δύο χωρών.
Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας θεσπίζει συγκεκριμένα μέτρα για τη ναυσιπλοΐα, μειώνοντας σημαντικά τους κινδύνους από ατυχήματα.
Όλα αυτά αντιμετωπίζονται μόνον μέσα από τον μεγαλύτερο έλεγχο των θαλασσίων περιοχών από το παράκτιο κράτος και τη θέσπιση συγκεκριμένων κανόνων για τον διάπλου των θαλασσών, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στη σύμβαση.
Κάποια από τα επικίνδυνα περάσματα βρίσκονται εντός των ελληνικών και τουρκικών χωρικών υδάτων (π.χ. στενό Ευβοίας-Άνδρου ή είσοδος των Δαρδανελλίων) και μπορεί να υπάρξει σχετικός έλεγχος.
Κάποια άλλα όμως εξακολουθούν να είναι τμήμα των ανοιχτών θαλασσών (π.χ. Πελοπόννησος-Κυκλάδες ή Αντικύθηρα).
Μοιραία το πρόβλημα σχετίζεται με την επέκταση των ελληνικών και τουρκικών χωρικών υδάτων και κυρίως με τη θέσπιση ΑΟΖ.
Σε πρόσφατη συζήτηση με ξένους διπλωμάτες, το θέμα των περιβαλλοντικών κινδύνων του Αιγαίου ακούστηκε με ιδιαίτερη έκπληξη.
-«Έως τώρα ακούμε μόνον στρατηγικές αναλύσεις και γεωπολιτικές ισορροπίες. Αγνοούμε αυτή τη διάσταση που, όμως, ενδιαφέρει πάρα πολύ διεθνείς οργανισμούς, κυβερνήσεις αλλά και πανίσχυρες περιβαλλοντικές οργανώσεις», ήταν το σχόλιό τους.
Δεν είναι μόνον οι ξένοι διπλωμάτες. Η ΕΕ έχει υιοθετήσει την περίφημη «Οδηγία 2014/89/ΕΕ περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό».
Η οδηγία έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία με το νόμο 4546/2018 και η χώρα μας είναι υποχρεωμένη μέχρι τις 31 Μαρτίου 2021 να εφαρμόσει. Πρέπει να ορίσουμε χωροταξικά ποιες δράσεις επιτρέπονται στις ελληνικές θάλασσες που δεν περιορίζονται βεβαίως στα 6 μίλια των χωρικών υδάτων.
Δεν μπορείς να προστατεύσεις το θαλάσσιο περιβάλλον περιορίζοντας τη δράση σου σε μία τόσο μικρή ζώνη γύρω από τις ακτές.
Ο πλούτος του Αιγαίου, ο πραγματικός πλούτος απαιτεί να προσεγγίσουμε το θέμα μέσα από την περιβαλλοντική του διάσταση.
